رویکرد و سیاست‌های جدید منطقه‌ای دولت جدید امریکا این روزها بحث داغ محافل سیاسی و رسانه‌ای در پاکستان اس و مقام ها دراسلام آباد در حالی‌که به ترمیم بهتر روابط میان دوکشور امید دارند اما رویکرد بی‌اعتمادی و تنش میان امریکا و پاکستان را پیش‌بینی می‌کنند.
نویسنده: حامد حیدری
روابط پاکستان و ایالات متحده آمریکا پس از ماجرای یازده سپتامبر و سرنگونی رژیم طالبان درافغانستان توسط حمله‌ی نظامی امریکا وارد مرحله‌ی جدیدی از بی‌اعتمادی و تنش شد، تا جایی که امریکا این متحد غیر ناتوی خود را به خاطر حمایت مالی و پناه‌دادن به گروه‌های هراس افگن توبیخ کرد و تاجایی پیش رفت که دونالدترمپ رییس‌جمهوری پیشین امریکا در نخستین سال دوره‌ی ریاست جمهوری‌اش کمک‌های مالی نظامی را به پاکستان به حالت تعلیق در آورد.
جو بایدن، که دو دور به عنوان معاون اوباما رئیس‌جمهوری قبلی امریکا فعالیت کرده است، تجربه قوی در حوزه‌ی سیاست و روابط خارجی دارد و نوع نگاه و تصور وی با ترمپ تفاوت زیادی دارد.
پاکستانی‌ها، بایدن را دوست قدیمی پاکستان می‌دانند و باور دارند که جو بایدن درک بهتری از موقعیت اسلام‌آباد داشته و حتی زمانی که رئیس کمیته‌ی روابط خارجی سنای امریکا بود نقش محوری برای ترمیم روابط با پاکستان و درک سیاست‌های این کشور در مقایسه با خواسته‌های کاخ سفید ایفا کرده است.
آخرین سفر جو بایدن به پاکستان ۹ سال پیش انجام شد. وی سال ۲۰۱۱ در اقدامی غیرمنتظره از کابل به اسلام‌آباد سفر کرد، بازدیدی که هدف اصلی آن اطمینان‌دهی به پاکستان برای حمایت از جنگ علیه تروریسم و اذعان به نقش این کشور در مورد افغانستان عنوان شد.
ازسوی هم جوبایدن در طول هشت سال فعالیت خود در مقام معاون رئیس‌جمهوری و پیش از آن ریاست کمیته‌ی روابط خارجی همواره پاکستان را به عنوان یک متحد راهبردی درمنطقه دیده است.
رئیس جمهوری وقت پاکستان در سال ۲۰۰۸ و در جریان سفر جو بایدن به اسلام‌آباد به پاس خدمات وی برای حمایت از توسعه روابط میان دو کشور، دومین نشان افتخار غیرنظامی پاکستان موسوم به “هلال پاکستان” را به بایدن تقدیم کرد.
اما حالا با آمدن جوبایدن در راس قدرت در امریکا ممکن ماهیت روابط واشنگتن و اسلام آباد تغییر چندانی پیدا نکند اما نوع روابط پاکستان با چهار همسایه اصلی اش یعنی افغانستان، ایران، هند، و چین ملاک اصلی سیاست پیشروی اداره جدید امریکا خواهد بود.
هرچند امریکا وپاکستان دردوران حکومت دونالدترمپ در پیوند به روند صلح افغانستان در یک کشتی سوار بودند اما مناسبات تیره واشنگتن با بیجینگ، به عنوان دوست و شریک راهبردی اسلام‌آباد و روابط نزدیک امریکا با هند به عنوان رقیب دیرینه و سنتی پاکستان در شبه قاره، میتواند مشکلاتی را در مسیر تعمیق روابط واشنگتن با اسلام‌آباد در دور جدید ایجاد کند.
اما انچه که میتواند توسعه روابط میان واشنگتن واسلام آباد را به بن بست بکشاند چگونگی روند صلح افغانستان خواهد بود، عدم صداقت وجدیت پاکستان برای موفقیت این روند و یا هم ادامه بازی دوگانه پاکستان برای زنده نگهداشتن جنگ نیابتی در افغانستان که منتج به بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های صلح در این کشور شود ممکن سطح روابط میان دوکشور را در حد پایین قرار دهد.
درحالی که وزیر امور خارجه پاکستان دیدگاه این کشور درباره افغانستان را نزدیک به نگاه دولت جدید آمریکا توصیف کرده است، اما هفته قبل مشاور امنیت ملی دولت بایدن از بازنگری توافق صلح منعقد شده میان دولت ترامپ با طالبان خبر داد.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی امریکا اعلام کرد که واشنگتن توافق نامه‌ی امضاشده‌ی دولت ترمپ با طالبان را بازنگری خواهد کرد، توافقی که اسلام آباد خود را یکی از تسهیل کنندگان آن می‌داند و بر اجرای دقیق این پیمان تاکید دارد.
از نظر پاکستان، موفقیت تلاش‌های صلح در افغانستان و خروج مسوولانه نظامیان امریکایی از افغانستان، یک دستاور بزرگ و پیروزی دیپلماسی برای اسلام آباد خواهد بود. در عین حال دولت‌مردان پاکستانی نگران هرگونه توقف در روند صلح افغانستان هستند، به همین دلیل وزیر امور خارجه پاکستان اخیراً از دولت بایدن خواست تا به روند صلح افغانستان و خروج نظامیان از این کشور پایبند بماند.
دستگاه دیپلماسی و رسانه‌ای پاکستان از همین حالا فعال شده و با پیام های پیش‌گیرانه هشدار می‌دهند که تصمیم دولت بایدن برای بازنگری در پیمان صلح دولت قبلی امریکا با طالبان، پیامدهایی را بر منطقه خواهد داشت و نکته منفی آن نیز چشم پوشی از تلاش اسلام آباد برای کمک به پیشبرد روند صلح افغانستان خواهد بود.
تصمیم دولت جدید امریکا برای بازنگری در توافق صلح میان دولت و طالبان و همچین ماجرای تبرئه عاملان قتل خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال از سوی دیوان عالی پاکستان، چالش‌های جدید برای اسلام‌آباد با شروع کار دولت بایدن محسوب می‌شود.
اما پاکستان که خود را یکی از تسهیل کنندگان اصلی امضای پیمان صلح دوحه میان دولت ترمپ و طالبان می‌داند، تصمیم اخیر کاخ سفید برای بازنگری در این توافق را بی‌تاثیر خوانده و می‌گوید دولت بایدن فضای کمی برای ایجاد تغییرات خواهد داشت.
پاکستانی ها معتقدند که تصمیم بایدن تاثیر چندانی بر این روند نخواهد داشت. زیرا پیشرفت‌های زیادی از زمان امضای پیمان صلح دوحه میان امریکا و طالبان صورت گرفته و امکان تغییرات اساسی برای دولت جدید امریکا وجود نخواهد داشت.
